EPİRETİNAL MEMBRAN

Makula gözümüzün sinir tabakası olan retinanın merkezinde bulunan; keskin ve renkli görmemizi sağlayan, sarı nokta olarak da isimlendirilen yerin adıdır. Makula yüzeyinde herhangi bir nedene bağlı olarak saydam ve parlak bir zar dokusu oluşmasına epiretinal membran adı verilir.

BELİRTİLER

  • Uzak ve yakın görme keskinliğinde azalma
  • Kırıklı, dalgalı veya eğri-büğrü görme (Metamorfopsi)
  • Cisimleri daha büyük (Makropsi) veya daha küçük (Mikropsi) görme
  • Görme alanında görülmeyen sahalar (skotom) olması

Erken evrelerde epiretinal membran çoğu zaman hiçbir şikayete sebep olmaz ve genellikle rutin göz muayenesi sırasında tespit edilir. Hastalık oldukça yavaş ilerler ve görsel şikayetlerin ortaya çıkması bazen yıllar sürebilir. Eğer epiretinal membran kalınlaşır ve makulayı büzüştürerek fonksiyonlarını bozarsa ciddi görme kaybına yol açabilir.

NEDENLER

Çoğu epiretinal membran olgusunda eşlik eden herhangi bir göz hastalığı ya da sistemik hastalık bulunmazken yaşlanma ile birlikte oluşan değişiklikler en önemli sebeptir. İlerleyen yaş ile birlikte toplumda epiretinal membran görülme sıklığı artmaktadır. 50 yaşın üzerinde %2 civarında olan bu oran, 75 yaşın üzerinde yaklaşık %25 düzeyine çıkar. Gözümüzün içini dolduran vitreus sıvısının yapısı ilerleyen yaşla birlikte bozulmakta ve yapışık olduğu retinadan ayrılmaktadır. Bu ayrılma nedeniyle oluşan makula yüzeyindeki değişiklikler epiretinal membran oluşmasına neden olmaktadır. (İdyopatik Epiretinal Membran)

Yaşlanma en önemli risk faktörü olmakla birlikte epiretinal membranlar bazen; retina yırtığı, retina dekolmanı sonrası, retina damar hastalıkları (diyabetik retinopati, retina damar tıkanıklıkları), göz içi enflamasyonlar (üveit), travma sonrası da gelişebilmektedir. ( Sekonder Epiretinal Membran)

TEŞHİS

Epiretinal membran teşhisi için rutin göz muayenesi yapıldıktan sonra epiretinal membrandan şüpheleniliyorsa metamorfopsinin tanımlanabilmesi ve takip edilmesi amacıyla Amsler Grid  (kareli kağıt testi) yapılabilir.  Bu kareli kağıt testinde, hasta tek gözünü kapatarak okuma mesafesinden kartın merkezindeki noktaya bakar. Bu sırada düz çizgilerde eğrilik, siliklik görüp görmediği sorulur.  Sonrasında göz bebekleri büyütülerek özel merceklerle retina muayenesi yapılır. Sonrasında Optik Koherens Tomografi (OCT- göz tomografisi) ile epiretinal membran tanısı konur.  OCT epiretinal membranın tanısını koymasının yanı sıra evresi, büyüklüğü, retina hücrelerinin yapısını bozup bozmadığı ve ameliyat kararının verilmesinde de çok önemli bir testtir. OCT çekilirken kullanılan ışığın göze veya vücudumuza herhangi bir zararı olmayıp hızlı ve pratik bir tanı testidir. Gerekli durumlarda epiretinal membran oluşmasına yol açabilecek diğer hastalıkların değerlendirilmesinde FFA (fundus floresein anjiyografisi) tetkiki yapılabilir.

TEDAVİ

Epiretinal membranın herhangi bir ilaçla ya da gözlükle tedavisi yoktur. Tek tedavisi ameliyatla bu zarın retina yüzeyinden mikro cerrahi yöntemle soyularak temizlenmesidir. Hastalığın ilk aşamalarında ince olan zar nedeniyle görme fonksiyonları etkilenmediği için retina uzmanı tarafından belirli aralarla periyodik muayene,  Amsler grid  (kareli kağıt testi)  ve optik koherens tomografi  (OCT) testleri yapılarak takip edilmesi yeterlidir.  Tedaviye gereksinim için bazen yıllar geçmesi gerekir.  Fakat ilk tanı sırasında veya hastalık takip edilirken zar kalınlaşır ve/veya makulanın yapısını bozup hastanın görme kalitesi ve derecesini bozarak günlük işlerini yapmasını etkileyecek kadar azaltırsa, ameliyata karar vermek doğru ve faydalı bir tercihtir.

Epiretinal membran tedavisinde mikro cerrahi ile pars plana vitrektomi  (retina cerrahisi) ameliyatı yapılır. Bu ameliyatta göz içine çok küçük cerrahi aletler ile girilerek önce göz jeli temizlenir. Sonra çeşitli özel boya ve aletler kullanılarak, hastalığa sebep olan zar soyulur.  Sonrasında retina detaylı bir şekilde muayene edilerek yırtık olup olmadığı kontrol edilir. Bazı durumlarda eğer gerekli ise göz içine gaz verilerek hastanın bir süre (2-5 gün) yüzaşağı dönük pozisyonda yatması istenebilir.

Epiretinal membran ameliyatlarının sonuçları oldukça başarılıdır. Görme kayıpları büyük oranda geri kazanılabilir. Hastada eğri görme şikayetlerinin giderilmesi de tedavi hedeflerindendir. Zar retina (sinir dokusu yüzeyinden) temizlendiği için görme fonksiyonlarının düzelmesi bazen zaman alabilmektedir. (1-6 ay) Eğer hastada beraberinde katarakt var ise aynı ameliyatta hem katarakt hemde epiretinal membran cerrahisi beraber yapılmaktadır. Nadiren de olsa epiretinal membran nedeniyle vitrektomi (retina cerrahisi) ameliyatı olan hastalarda %3-5 arasında retina dekolmanı (retina ayrılması) riski vardır. Çok nadiren de olsa yıllar içerisinde epiretinal membran tekrarlayabilmektedir, bu durumda da zar tekrardan soyulabilmektedir.

 

Göz sağlığı ve hastalıklarıyla ile ilgili merak ettiklerinizi mutlaka doktorunuza danışın.

maya göz